تعلیمات اجتماعی

 

فصل اول ، حکومت

درس اول و دوم - امروزه نیازهای ما چگونه رفع می شوند؟ / مؤسسات چه زمانی بهتر.امروزه نیازهای ما چگونه رفع می شوند؟

در زمان های گذشته، بیشتر نیازهای انسان در محیط خانواده برطرف می شد، مثلاً خانواده برای بچه ها را برای کار کردن آماده می کرد و برخی نیازها نیز از خانواده های دیگر تأمین می شد و مردم از راه داد و ستد از خدمات یکدیگر بهره مند می شوند. امروزه مؤسسه های اجتماعی بسیاری از نیازهای انسان را دفع می کنند.
وجود مؤسساتی که تاکنون با آنها آشنا شده اید و مردم یک جامعه به طور مستقیم و غیرمستقیم با آن سر و کار دارند، دست به دست همه می دهند تا بسیاری از نیازهای ما از قبیل نیاز به خوراک ، پوشاک ، بهداشت و عدالت و .... را رفع کنند.
بعضی از این مؤسسات برای رفع نیازهای مردم به طور مستقیم با آنها سروکار دارند و برخی نیز به طور غیرمستقیم با مردم سر و کار دارند و تقویت کننده و پشتوانه سایر نوسات هستند. برای مثال مردم به طور مستقیم با بانک سرو کار دارند اما با سازمان «مدیریت و برنامه ریزی کشور» به طور مستقیم سر و کار ندارند. این سازمان تقویت کننده و هماهنگ کننده برنامه ی همه سازمانهایی است که به طور مستقیم با مردم سر و کار دارند.
در بدن موجودات زنده، هر یک از اعضا به انجام دادن فعالیت خاصی مشغول است که عضو دیگر آن را انجام نمی دهد، مثلاً وظیفه قلب رساندن خون به همه قسمت های بدن است و ریه وظیفه دارد اکسیژن مورد نیاز بدن را تأمین کند اما در رساندن خون به سایر قسمت های بدن نقش ندارند.
در یک جامعه نیز هر مؤسسه، وظیفه یا وظایف خاص خود را داراست و کار آن مستقل از موسسات دیگر است. مقلاً بانک وظیفه ی قلب رساندن خون به همه قسمت های بدن است و ریه وظیفه دارد اکسیژن مورد نیاز بدن را تأمین کند اما در رساندن خون به سایر قسمت های بدن نقشی ندارد.
در یک جامعه نیز هر مؤسسه ، وظیفه یا وظایف خاص خود را داراست و کار آن مستقل از مؤسسات دیگر است. مثلاً بانک وظیفه نقل و انتقال پول را به عهده دارد و مدرسه وظیفه آموزش و تربیت اعضای جامعه را انجام می دهد کاری که بانک انجام می دهد، مستقل از کار مدرسه است.
در جامعه همه ی مؤسسات روابط نسبتاً پایداری با یکدیگر دارند. این مؤسسه ها در عین حال که بخشی از نیازهای مردم یا مؤسسه های دیگر را برطرف می کنند، خود نیز به سایر نوسانات نیازمندند.
به این ترتیب ، مؤسسات با هم مرتبط می شوند، کار یکی بر دیگری تأثیر می گذارد و کار یکی مکمل کار دیگری است. از این رو می توانیم بگوییم که همه ی مؤسسات به یکدیگر وابستگی متقابل دارند و به دنبال یک هدف مشترک هستند و آن رفع نیازهای جامعه است. اگر مؤسسه ای کار خود را خوب انجام ندهد در کار سایر مؤسسات خلل وارد می کند و آنها را با مشکلاتی رو به رو می سازد.

فکر کنید و پاسخ دهید ، فصل اول :
1 – به نظر شما کار مؤسسات در یک جامعه تا چه اندازه به کار اعضای بدن موجودات زنده شبیه است؟

همان طور که در بدن موجودات زنده، هر عضو یک کار و یک وظیفه خاص را برعهده دارد. کار موسسات هم در جامعه به همین گونه است و همانگونه که اعضای بدن با یکدیگر می توانند نظم داخلی و سلامت بدن را یجاد کنند. مؤسسات نیز در کنار هم و در راستای فعالیت هم می توانند با برطرف کردن نیاز اجتماع، جامعه را در حال سلامت و شکوفایی قرار دهند.

2 – آیا استقلال مؤسسات در جامعه به معنای آن است که این مؤسسه ها با یکدیگر هیچ ارتباطی ندارند؟

خیر، این فرضیه صحیح نیست . مؤسسه ها در ظاهر با هم تفاوتند و فعالیت هر یک با یکدیگر متفاوت است. اما اگر یک مؤسسه در کنار مؤسسه دیگر نباشد و فعالیت نکندف موسسه اول دچار اشکال خواهد شد.مثلاً اگر بانک نتواند کار خود را به خوبی انجام دهد ، در وظایف مدرسه مشکل ایجاد خواهد شد.

3 – این نکته را که مردم با مؤسسات بطور مستقیم و غیرمستقیم سر و کار دارند را توضیح دهید.

یعنی اینکه، مردم مستقیماً برای رفع مشکلات خود به بعضی نوسات مراجعه می کنند مانند بانک ها و مراکز اقتصادی . اما بعضی مؤسسات بطور غیرمستقیم برای رفاه حال مردم فعالیت می کنند و پشتوانه ی سایرموسسات هستند و کار و فعالیت سایر سازمان ها را برنامه ریزی می نمایند.

درس 2 
مؤسسات چه زمانی بهتر می توانند نیازهای ما را رفع کنند؟

یک جامعه زمانی می تواند به راحتی به مسیر خود ادامه دهد و به هدف های خویش دست یابد که همه مؤسسات آن ، به طور هماهنگ و یکپارچه عمل کنند. به عنوان مثال اگر بخواهید به تماشای یک مسابقه فوتبال بروید. برای این منظور، اول باید خود را به فروشگاه برسانید اگر :
1 – رانندگان قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی را مراعات کنند.
2 –اداره راهنمایی و رانندی به وظایف خود به خوبی عمل می کند تا رانندگان در سطح شهر با نظ تردد کنند.
3- شهرداری نیز کار خود را به خوبی انجام دهد تا در خیابان ها برای رانندگان مشکلی بوجود بیابد.

شما می توانید به ورزشگاه برسید، همان طور که مشاهده می کنید مؤسسات مختلف دست اندرکار تدارک و برگزاری یک مسابقه هستند . این مؤسسات هنگام انجام وظایف خود باید به طور هماهنگ با مؤسسات دیگر در ارتباط باشند تا یک مسابقه به خوبی برگزار شود. در یک جامعه همه برای برقراری نظم و هماهنگی لازم است.
1 – همه مؤسسات به طور هماهنگ با یکدیگر کار کنند.
2 – مردم و موسسات قوانین و مقررات را رعایت کنند
3 – هر کس به وظایف خود عمل کند

چنانچه در جامعه ای :
1 – موسسات با یکدیگر هماهنگی نداشته باشند
2 – مردم و مؤسسه ها قوانین و مقررات را رعایت نکنند
3 – هیچکس وظایف خود را به خوبی انجام ندهد
مردم با مشکلات زیادی روبرو می شوند. زندگی در چنین وضع آشفته ای بسیار دشوار است. از آن چه گفته شد نتیجه می گیریم که موسسات علاوه بر اینکه باید روابط متقابل داشته باشند، لازم است با یکدیگر هماهنگ باشند.

فکر کنید و پاسخ دهید.
1 – برای ایجاد نظم و هماهنگی در جامعه مردم و مؤسسات چه وظایفی برعهده دارند؟

1. وظایف خود را به خوبی انجام دهند.
2. قوانین و مقررات را رعایت کنید.
3. با یکدیگر هماهنگی داشته باشند و با یکدیگر روابط متقابل داشته باشند

2 – اگر کارمندی در وظایف خود کوتاهی کند چه مشکلاتی پیش می آید؟

کارهایش انجام نشده باقی می ماند و کسان دیگری که در کار خود به او و کارهایش وابسته هستند دچار مشکل شده و در نهایت کار مردم را انجام نمی دهند. و خلل در کار کل مجموعه بوجود می آید.

3 – برای برقراری نظم و هماهنگی در یک جامعه لازم است چه اقداماتی صورت گیرد؟

1. همه مؤسسات به طور هماهنگ با هم کار کنند.
2. مردم و مؤسسات قوانین و مقررات را رعایت کنند.
3. هر کس به وظایف خود عمل کند

4 – یک جامعه در چه زمانی می تواند به راحتی به مسیر خود ادامه دهد و به هدف های خود دست یابد؟

زمانی که همه مؤسسات آن به طور یکپارچه و هماهنگ عمل کنند.

 

 

درس سوم

چرا به حکومت نیاز داریم ؟

 

جامعه از تعدادی خانواده تشکیل شده است که نیازهای خود را از طریق مؤسسات رفع می کند.
جامعه را با یک کشتی مقایسه کنید. در یک کشتی ناخدا تلاش می کند که بخش های گوناگون با هماهنگی کامل وظایف خود را انجام دهند. نیازهای مسافران به زودی برطرف شود و از همه مهم تر ، کشتی مسیر خود را به سلامت طی کند. جامعه نیز قلمرو مشترکی دارد که مسؤولیت حفاظت و هدایت آن برعهده حکومت است. جامعه نیازمند حکومتی است که مسؤولیت برقراری نظم و هماهنگی در میان بخش های مختلف یک جامعه را به عهده بگیرد و امنیت مردم را در برای متجاوزان و جنایتکاران داخلی و خارجی حفظ کند.
نظم و هماهنگی زمانی برقرار می شود که همه مؤسسات یک جامعه از مرجعی واحد فرمان بگیرند. در جامعه نیز همه ی مؤسسات از حکومت دستور می گیرند و تحت نظارت آن فعالیت می کنند.
از دیرباز اجتماعات انسانها متوجه این نیازمهم شده اند و به تشکیل حکومت های کوچک و بزرگ اقدام کرده اند. نیاز جامعه به حکومت نیازی اساسی است و در طول تاریخ، هیچ اجتماعی مشاهده نشده است که بدون حکومت بتواند به زندگی ادامه دهد.
به هر حال یک جامعه باید سازمانی باشد که بر همه ی کارهای مؤسسات نظارت کند و به آنها فرمان دهد تا کارهای خود را به موقع انجام دهند و نیازهای مردم را دفع کنند. همان طور که هر مؤسسه از سوی مردم مأمور است که نیاز خاصی را برطرف کند، حکومت نیز به نمایندگی از طرف مردم وظیفه دارد که میان مؤسسات یک جامعه هماهنگی ایجاد کند، در واقع حکومت متعلق به مردم است، مردم را اداره و هدایت می کند و آنها را از آسیب و خطرهای داخلی و خارجی در امان نگه می دارد.

وظایف حکومت :

اگر چه حکومت ها در جوامع گوناگون یکسان نیستند، اما وظایفی مشابه برعهده دارند که به برخی اشاره می کنیم :
1. وضع قانون و مقررات برای اداره امور جامعه
2. تعیین مسؤولان برای اجرای قوانین
3. نظارت براجرای قانون و جلوگیری از قانون شکنی
4. حفظ ارزش های دینی و ملی از راههای مختلف مانند آموزش در مدارس 
وظایف یادشده بر عهده همه حکومت هاست. البته یک حکومت اسلامی وظایف دیگری نیز برعهده دارد که سایر حکومت ها نمی توانند یا نمی خواهند آنها را انجام دهند.
بشر هیچگاه تردید نداشته که حکومت و قانون برای اداره جامعه لازم است. اما همیشه این سؤال مطرح است که چه کسانی شایستگی حکومت کردن را دارند، کدام قانون باید حکمفرما باشد و قانون را چه کسی باید وضع کند؟

فکر کنید و پاسخ دهید . درس 3 :
1 – در یک جامعه، وظایف مؤسسات گوناگون به چه وسیله ای هماهنگ می شود؟ چگونه ؟

جامعه قلمرو مشترکی دارد که مسؤولیت حفاظت و هدایت آن برعهده حکومت است . نظم و هماهنگی زمانی برقرار می شود که همه ی مؤسسات یک جامعه از مرجعی واحد فرمان بگیرند و این مرجع واحد همان حکومت است.
حکومت می تواند با برقراری هماهنگی میان مؤسسات جامعه، مردم را اداره و هدایت کند و آنها را از آسیب ها و خطرات حفظ نماید.

2 – دو وظیفه از وظایف همه حکومت ها را نام ببرید؟

1. وضع قانون و مقررات برای اداره امور جامعه 
2. نظارت بر اجرای قانون و جلوگیری از قانون شکنی

3– آیا جامعه بدون حکومت می تواند به زندگی خود ادامه دهد؟ چرا؟

خیر، زیرا کار همه بخش ها مختل می شود و مردم قادر نخواهد بود نیازهای روزمره خود را برطرف کنند.

4– آیا جامعه بدون حکومت می تواند به زندگی خود ادامه دهد؟ چرا؟

خیر، زیرا کار همه بخش ها مختل می شود و مردم قادر نخواهد بود نیازهای روزمره خود را برطرف کنند.

4- وظیفه جلوگیری از حمله و تجاوز یک کشور به کشور دیگر برعهده کیست؟

حکومت ،حکومت می تواند با کمک مردم به مقابله با آن بپردازد و از مردم حمایت و حفاظت کند.

 

درس 4 – چرا به قانون نیاز داریم ؟

در مدرسه شما افرادی هستند که هر کدام وظیفه خاصی را برعهده دارند. در این میان، اگر از عواملی مختلف مدرسه مانند مدیر، مربی پرورشی و معلم بپرسید که چگونه با انجام وظایف میان خود هماهنگی ایجاد می کنند؟ خواهند گفت : ما مطابق مقررات و قوانین مختلف که به صورت بخشنامه به مدرسه ارسال شده است. بین خود هماهنگی بوجود می آوریم.
حال به جای معلم، مدیر، معاون و ......مؤسسه های مختلف جامعه را در نظر بگیرید.حکومت برای هماهنگ کردن کارهای مختلف مؤسسات، قوانینی را به وجود می آورد و به وسیله این قوانین، روابط میان مؤسسات را تنظیم می کند.
شما در زندگی روزمره با «بایدها» و «نبایدهای » فراوانی روبرو هستید که به رفتار ما جهت می دهند و به آنها هنجار می گویند.
بعضی از این هنجارها بر اساس دستورات دینی است مثل رعایت عفت عمومی از طرف همه افراد جامعه اسلامی
برخی از هنجارها به تدریج در زندگی اجتماعی انسانها به وجود آمده اند و در جامعه ثبت شده اند. نوع دیگری از هنجار ما وجود دارد که توسط حکومت به وجود می آید یعنی حکومت از طریق مجلس قانونگذاری یا از راه های دیگر باید ها و نبایدها را تعیین می کند و آنها را برای رعایت و اجرا به افراد جامعه و مؤسسات مختلف ابلاغ می نماید. به این نوع هنجارها قانون گفته می شود.

اهمیت قانون :

گاهی افراد از بعضی از قوانین و مقررات خسته می شوند و آنها را دست و پا گیر می دانند و حتی ممکن است فکر کنند که این قوانین مانع آزادی آنهاست. اما باید بدانید که جامعه بدون قانون به مشکلات جدی دچار می شود و از نظم و هماهنگی و امنیت محروم می ماند. بنابراین باید قوانین و مقرراتی وجود داشته باشند و افرادی نیز باشند که این قوانین را اعمال کنند و بر اجرای آنها نظارت داشته باشند. هم چنان گفتیم این سه مورد از وظایف حکومت است.

قانون و هماهنگی مؤسسات :

حکومت با وضع قوانین و مقررات مختلف بین فعالیت های گوناگون موسسات جامعه نظم و هماهنگی بوجود می آورد. باید بدانید که قانون علاوه بر هماهنگ ساختن مؤسسات یک جامعه ، کارکردهای دیگری نیز دارد که به چند نمونه از آنها اشاره می کنیم. 
- قانون ، روابط بین مردم و موسسات مختلف را تنظیم می کند و مشخص می سازد که موسسات در مقابل مردم چه وظیفه ای دارند و مردم در برابر مؤسسه ها دارای چه وظایفی هستند.
- به درگیریها و منازعات میان مردم و گروهها رسیدگی می کند
- از حقوق محرومان در مقابل ستمگران و زورگویان دفاع می کند

 

فکر کنید و پاسخ دهید درس 4 :
1 – هنجار چیست، دو نمونه از هنجارهای اجتماعی را نام ببرید.

1.به باید ها و نباید های روزمره که به رفتار ما جهت می دهند هنجار می گوئیم. مثل خوردن سه وعده غذا در روز 
2. پوشیدن لباس یک جور در اجتماع و .......

2 – قانون را تعریف کنید.

هنجارهایی که توسط حکومت بوجود می آید یعنی حکومت از طریق مجلس قانون گذاری یا از راههای دیگر بایدها و نبایدها را تعیین می کند و آنها را برای رعایت و اجرا به افراد جامعه و مؤسسات ابلاغ می نمایند، قانون گفته می شود.

3 – آیا انسان می تواند بدون قانون زندگی کند؟ چرا؟

خیر، زیرا با مشکلات جدی روبرو می شود و از نظم و هماهنگی و امنیت محروم می ماند. جامعه بدون قانون مدت زیادی دوام نمی آورد و از هم می پاشد.

4 – حکومت به چه وسیله ای میان مؤسسات مختلف هماهنگی ایجاد می کند؟

وضع قوانین و مقررات مختلف

 

 

 

 

فصل دوم ، حکومت ما :
درس پنجم حکومت ما چه ویژگیهایی دارد؟

تفاوت درحکومت ها به تفاوت در دین، فرهنگ و تاریخ هر کشور بستگی دارد یکی از مهم ترین ملاک های طبقه بندی حکومت ها، میزان توجه آنها به قوانین الهی است و بر این اساس در یک حکومت الهی فرد یا گروهی به نمایندگی از طرف مردم طبق دستورات و قوانین خداوند بر آنان حکومت می کند.
در این نوع حکومت، فرد یا گروه حاکم بر مردم نه بر اساس تشخیص خود بلکه بر پایه ی دستورات الهی، تعالیم پیامبران و اولیای خدا عمل می کند. در حکومت الهی ، هدف اصلی رشد و سعادت مردم است.

آیا مردم حکومت ما را انتخاب کرده اند؟

تاریخ کشور نشان می دهد که از گذشته های دور همواره شاهان بر جان و مال مردم تسلط داشته اند و قانون نیز همان اراده شاهان بوده است.
پس از گذشت سالیان دراز مردم دریافتند که حکومت یک نفره، یک حکومت خودکامه است و باعث گمراهی می شود. از این رو در سال 1357 علیه حکومت ظالم و ستمگر شاهنشاهی انقلاب کردند و به رهبر و راهنمایی عادل که راه خدا را تشخیص می داد روی آوردند و با او پیمان بستند که همیشه به راه خدا بروند. پس به پای صندوقهای رأی رفتند و به حکمت جمهوری اسلامی رأی دادند.

حکومت ما الهی است.
حکومت الهی حکومتی است که :

اولاً : قوانین آن بر اساس دستورات خداوند باشد و نمایانگر مردم قوانین مخالف دستورات الهی را تصویب نکنند.
ثانیاً : رهبری آن در دست فردی باشد که احکام و دستورات خداوند را به خوبی بداند تا بتواند راه الهی راتشخیص دهد. سیاستمدارباشد تا بتواند از منافع و حقوق مردم در برابر ستمگران دفاع کند، با دشمنان مردم شجاعانه برخورد کند، بینش اجتماعی داشته باشد، به فکر مردم باشد و شرایط اجتماعی آنها را درک کند، با تقوا باشد و با مردم به عدالت رفتار کند.

حکومت جمهوری اسلامی ایران نیز بر پایه این دو ویژگی استوار است.
اولاً : قانون اساسی کشور ما بر اساس احکام قرآن نوشته شده است. قوانینی نیز که در مجلس شورای اسلامی به تصویب می رسند، نباید با قوانین الهی و دستورات خداوند مخالف باشند. 
ثانیاً : امام خمینی (ره) بنیانگذار این حکومت، شخصیتی روحانی، آگاه از دین اسلام و اشنا با امور مردم ، حکومت اسلامی را در کشور ما ایجاد کردند. اکنون نیز رهبری حکومت اسلامی در دست فقیهی است که از مسائل زمان آگاه است. بر همین اساس می گوئیم که حکومت اسلامی ما از نوع ولایت فقیه است یعنی سرپرست آن ، شخصیتی روحانی، مسلط به احکام دینی و مطلع از سیاست و اداره جامعه است.

ارکان حکومت ما چیست؟

حکومت ما هم مردمی است و هم اسلامی. به هیمن دلیل آن را جمهوری اسلامی می نامند. ارکان حکومت جمهوری اسلامی ایران عبارتند از :
1. قوه مقننه : قوه مقننه وظیفه قانونگذاری را برعهده دارد. در حکومت ما مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان وظیفه قانونگذاری را به عهده دارند و دو رکن قوه مقننه هستند. همه ی قوانین در مجلس شورای اسلامی به تصویب می رسند.
قوانینی که در مجلس تصویب می شوند نباید با احکام اسلامی و قانون اساسی مغایرت داشته باشند، تشخیص دادن این امر به عهده ی شورای نگهبان است. شورای نگهبان از شش نفر فقیه منتخب رهبری و شش نفر حقوقدان تشکیل می شود. 
2- قوه مجریه:
این قوه مسؤولیت اجرای این قوانین را برعهده دارد و از دولت و سازمانهایی که تحت نظر دولت به اجرای قوانین می پردازند، تشکیل می شود. آنها موظف اند که بر کار و فعالیت های همه مؤسسات کشور نظارت داشته باشند. رئیس قوه مجریه رئیس جمهور است.
3- قوه قضاییه : 
این قوه مسؤولیت نظارت بر اجرای قوانین را برعهده دارد. از دیگر وظایف قوه قضاییه ، رسیدگی به تخلفات و اختلافات موجود در جامعه است.
4- رهبری :
مهم ترین رکن حکومت اسلامی، رهبری آن است. رهبر حکومت اسلامی که فقیهی عادل و مطلع از امور زمان و سیاستمداری درستکار است. با اختیاراتی که قانون اساسی به او می دهد، به این ترتیب بر کار سه قوه قضاییه، مقننه و مجریه نظارت دارد:
- عزل و نصب فقهای شورای نگهبان (نظارت بر قوه مقننه)
- عزل و نصب رئیس قوه قضاییه ( نظارت بر قوه قضاییه)
- امضای حکم ریاست جمهوری یا عزل وی (نظارت بر قوه مجریه)
- رهبر هم چنین میان سه قوه هماهنگی ایجاد می کند تا آنها به خوبی بتوانند جامعه ی اسلامی را اداره و مشکلات آن را رفع کنند.
5 – مجلس خبرگان :
مجلس خبرگان از متخصصان امور دینی تشکیل شده و وظیفه آن، انتخاب رهبر و نیز تشخیص صلاحیت رهبری بر اساس معیارهای قانون اساسی است اعضای مجلس خبرگان را مردم انتخاب می کنند.

خودآزمایی درس 5 :
1 – تنوع حکومت ها به چه عواملی بستگی دارد؟

به تفاوت در دین، فرهنگ و تاریخ هر کشور بستگی دارد

 

2 – حکومت الهی چه ویژگیهایی دارد؟

1. قوانین آن بر اساس دستورات خداوند است ونمایندگان مردم قوانین مخالف دستورات الهی را تصویب نمی کنند.
2 – رهبری آن در دست فردی است که احکام و دستورات خداوند را به خوبی می داند تا بتواند راه الهی را تشخیص دهد. سیاستمدار باشد تا بتواند از منافع و حقوق مردم در برابر ستمگران دفاع کند، با دشمنان مردم شجاعانه برخورد کند یا بینش اجتماعی داشته باشد، به فکر مردم باشد، و شرایط اجتماعی آن ها را درک کند، با تقوا باشد و با مردم به عدالت رفتار کند.

3 – چرا حکومت اسلامی ایران از نوع حکومت الهی است؟

زیرا هر دو این ویژگی را داراست. اولاً قانون اساسی کشور ما بر اساس احکام قرآن نوشته شده. قوانینی که در مجلس نیز به تصویب برسند نیز نباید با قوانین الهی و دستورات خداوند مخالف باشند.
و ثانیاً : امام خمینی بنیانگذار این حکومت، شخصیتی روحانی، آگاه از دین اسلام و آشنا با امور مردم و جامعه ی خود بودند. ایشان به نمایندگی از طرف مردم حکومت اسلامی را بنا گذاشتند. اکنون هم رهبری در دست فقیهی است که از مسائل زمان آگاه است.

4 – ارکان اصلی حکومت اسلامی را نام ببرید.

1-قوه مقننه ، 2- قوه مجریه، 3- قوه قضائیه، 4- رهبری ، مجلس خبرگان

5 – رهبر حکومت اسلامی چگونه بر کار قوای سه گانه نظارت می کند؟

او با اختیاراتی که قانون اساسی به او می دهد، به ترتیب زیر بر کار سه قوه نظارت می کند: 1- عزل و نصب فقهای شورای نگهبان (نظارت بر قوه ی مقننه) 2- عزل و نصب رئیس قوه قضاییه (نظارت بر قوه قضاییه) 3 – امضای ریاست جمهوری یا عزل وی (نظارت بر قوه ی مجریه) رهبر همچنین میان کار سه قوه هماهنگی ایجاد می کند. تا آنها بتوانند بخوبی جامعه اسلامی را اداره کنند.

6 – متخصصان مجلس خبرگان را چه کسانی تشکیل می دهند و این افراد را چه کسانی انتخاب می کنند؟

متخصصان امور دینی و اعضای مجلس را مردم انتخاب می کنند

7 – حکومت اسلامی ما از نوع ولایت فقیه است یعنی چه ؟

یعنی سرپرست آن ، شخصیتی روحانی، مسلط به احکام دینی، و مطلع از اداره سیاست و اداره جامعه است.

8 – چرا حکومت ما را جمهوری اسلامی می نامند؟

زیرا هم مرمی است و هم اسلامی است

9 – مهمترین رکن حکومت اسلامی ما را چه رکنی تشکیل می دهند؟

رهبری

10 – رهبر حکومت اسلامی چه شخصیتی است؟ فقیهی عادل و مطلع از امور زمان و سیاستمداری درستکار است.

فقیهی عادل و مطلع از امور زمان و سیاستمداری درستکار است.

درس ششم 
6 – مجلس ما در حکومت چه نقشی دارد؟

با کمی دقت در زندگی اجتماعی خود، متوجه می شوید که قوانین تصویب شده در مجلس شورای اسلامی همه زندگیتان را فرا گرفته است.
مجلس شورای اسلامی از نمایندگان مردم تشکیل می شود. در کشور ما هر چهار سال یکبار، مردم پای صندوق های رأی می روند و نمایندگان خود را از میان «نامزد» های نمایندگی انتخاب می کنند. هر یک از نامزدهای انتخاباتی که تعداد بیشتری رأی بیاورد، به عنوان نماینده مردم به مجلس شورای اسلامی راه پیدا می کند.
انتخابات فرصتی است که مردم از طریق آن می توانند در تصمیمات مهمی که حکومت برای آنها می گیرد. شرکت داشته باشند، به همین دلیل با احساس مسؤولیت بیشتری در انتخابات مشارکت می کنند.
نمایندگان مجلس برای اینکه بتوانند در مورد مسائل مهم مملکتی بهتر تصمیم بگیرند، از میان خود افرادی را به عنوان «هیئت رئیسه» انتخاب می کنند. رئیس مجلس در رأس هیئت رئیسه است و وظیفه دارد جلسات مجلس را اداره کند.
کار اصلی نمایندگان مردم ، در مجلس شورای اسلامی ، مشورت کردن درباره مسائل مختلف و وضع قوانین است. آن ها برای مشورت بهتر گروههای گوناگونی را تشکیل داده اند و هر یک از نمایندگان در یکی از این گروهها عضویت دارند. این گروهها کمیسیون نام دارند و کمیسیون نام دارند و کمیسیون کشاورزی، سیاست خارجی ، بازرگانی و آموزش و پرورش از جمله آنها هستند.
هر پیشنهادی که قرار باشد به صورت قانون در بیاید.در مرحله اول در یکی از کمیسیون های مجلس به بحث و مشورت گذاشته می شود. پس از اینکه اعضای کمیسیون در مورد آن بحث کردند و اصلاحات لازم را انجام دادند، برای بحث نهایی در جلسه ی علنی مجلس که اکثریت نمایندگان در آن حضور دارند، مطرح می شود و موافقان و مخالفان در مورد آن آزادانه صحبت می کنند.
اگر مصوبات مجلس از نظر شورای نگهبان مخالف با قانون اساسی و اصول و احکام اسلامی نباشد، برای اجرا به قوه مجریه یا قضائیه ابلاغ می شود. 

وظایف و اختیارات مجلس :
برای آشنایی با قوه مقننه لازم است بدانیم که مجلس در چه باید بکند یعنی چه وظایفی دارد و چ

نظرات شما عزیزان: